Piąta strategia OK

Informacje o materiale

Data dodania: 12.01.2022

Grupa docelowa: Nauczyciele przedmiotowi, Dyrektorzy, Wychowawcy, Specjaliści w szkole

Artykuł

Wspomaganie uczniów, by stali się odpowiedzialnymi autorami procesu swojego uczenia się.

Istotą tej strategii jest wspieranie uczniów w stopniowym nabywaniu umiejętności samoregulacji w uczeniu się. Co to oznacza w praktyce? – tworzenie przez nauczycieli takich sytuacji, w których uczniowie będą mogli próbować samodzielnego planowania, monitorowania i podsumowania uczenia się.

 

Iluzja samodzielności w uczeniu się

Dzieci i młodzież nie staną się autorami swojego uczenia się automatycznie wraz z wiekiem. Potrzebują świadomego wsparcia dorosłych, którzy mogą stać się sojusznikami uczniów i zadbają o pole do rozwijania samodzielności. Jest na to miejsce i w szkole, i w domu.

Włączenie uczniów w planowanie procesu uczenia się

W planowaniu procesu uczenia się pomoże włączanie uczniów w określanie celów lekcji. Częste zastanawianie się nad własną wiedzą, czego mogę i chcę się nauczyć pomaga w kształtowaniu nawyku myślenia o samorozwoju. Kiedy uczniowie formułują cele samodzielnie, utożsamiają się z nimi i zwiększają poczucie odpowiedzialności za ich osiągnięcie oraz wzmacniają motywację do działania.

Siła motywacji

Nauczyciel może wspierać procesy motywacyjne i pomagać uczniom w budowaniu poczucia sprawczości poprzez odpowiednio dobrane zadania. Siła motywacji powinna być dopasowana do ważności zadania. Może być optymalna jeśli zadanie jest ważne i równocześnie wykonalne. Może być zbyt silna (np. wzmacniana rywalizacją albo warunkowana karą lub nagrodą) i wtedy dezorganizuje uczenie się. Może też być za słaba, gdy zadanie jest mało ważne, zbyt łatwe, albo ćwiczy umiejętności już opanowane, co działa demobilizująco.

Poczucie sprawczości

Poczucie sprawczości w odniesieniu do uczenia się powstaje, gdy uczeń jest świadomy swoich zasobów i potrafi je wykorzystać, aby robić postępy w wiedzy, umiejętnościach i reprezentowanych przez siebie postawach. Nauczyciel może wspomagać w tym swoich uczniów za pomocą informacji zwrotnej (także koleżeńskiej), która pozwala uczniom nabrać przekonania, że są w stanie się nauczyć, że robią widoczne postępy, że mają prawo do popełniania błędów lecz potrafią je poprawić, że mogą pomóc innym w uczeniu się, że mogą odnosić sukcesy i świętować je wypłacając sobie wewnętrzne nagrody.

Możliwość wyboru

W kształtowaniu umiejętności uczenia się niemal magicznie działa umożliwienie uczniom dokonywania wyboru. Nauczyciele mogą pozwolić na podejmowanie decyzji dotyczących np.: wyboru zadania i koncepcji rozwiązania, formy pracy (indywidualnej lub zespołowej), sposobu prezentacji wyników, wyboru źródeł informacji, formy notatki, sposobu podsumowania lekcji itd. W wielu przypadkach będzie to wymagało wcześniejszego przygotowania przez nauczyciela co najmniej dwóch możliwych wariantów, np. zadań, materiałów, alternatywnych form pracy, a czasem konieczność dokonania wyboru pojawi się spontanicznie i wtedy warto ją uchwycić i wykorzystać. 

Rola nauczyciela w planowaniu uczenia się uczniów

Planowanie uczenia się to także dobra organizacja i gospodarowanie czasem przeznaczonym na naukę. Nauczyciel może modelować podczas lekcji np.: tworzenie planu rozwiązania zadania (kolejne kroki), tworzenie listy zadań i szacowanie czasu ich wykonania, przygotowanie otoczenia i materiałów potrzebnych do uczenia się, planowanie terminu i sposobu zbierania danych, dzielenia na partie dłuższego materiału, rozłożenia w czasie nauki własnej, aby nie pozostawiać jej na ostatnią chwilę. Nie wystarczy uczniom o tym powiedzieć, trzeba to z nimi przećwiczyć podczas lekcji idąc małymi krokami.

Stawianie pytań i autorefleksja uczniowska

Samokontrola postępów w uczeniu się może być kształcona poprzez wdrażanie uczniów do stawiania sobie pytań na temat przyswajanego materiału, rozumienia treści, przydatności zdobytej wiedzy i sposobu jej wykorzystania. Nauczyciel, który wspomaga samoregulację uczniów, zapewnia im czas na autorefleksję i regularnie ją wywołuje, np. po wykonaniu zadania przez uczniów i w podsumowaniu lekcji, a czasem na jej początku, gdy refleksja odnosi się do wcześniejszych lekcji lub samodzielnej nauki w domu. Pomaga to uczniom w uświadomieniu sobie co już umieją, a czego jeszcze nie potrafią, jakie mają dowody swojego uczenia się, co jest jeszcze niedoskonałe w ich uczeniu się i jak mogą ten proces usprawnić, jakie są ich ulubione strategie uczenia się i jakie przynoszą efekty, czy postępy w nauce są dla uczniów satysfakcjonujące i dlaczego, jak wykorzystają to, czego się nauczyli.

 

Podobne materiały

Scenariusz lub ćwiczenie

Podsumowanie, ewaluacja, refleksja w grupie projektowej

Jak podsumować projekt młodzieżowy?
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

Wzmocnienie grupy projektowej

Zestaw ćwiczeń do wykorzystania na zajęciach mających na celu podsumowanie działań młodzieży w projekcie.
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

Ja w grupie – gdzie zmierzać po zakończonym...

Poznaj kilka ćwiczeń, które mogą być pomocne w analizie swojej roli w życiu grupy realizującej projekt młodzieżowy.
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

Projekt z lotu ptaka

Dwa ćwiczenia na podsumowanie szkolnego projektu młodzieżowego.
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

Karta pracy projekt młodzieżowy. Zielone ławki

Czy wasza szkoła funkcjonuje zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju Sprawdźcie to!
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

Karta pracy projekt młodzieżowy. Zielona inwentaryzacja

Gra terenowa jest formą zabawy, w której można potraktować region jako planszę do gry.
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

Karta pracy projekt młodzieżowy. Zaprzyjaźnij się z naturą

Wspólnie znajdźcie i przeanalizujecie inwestycje oraz aktywności gospodarcze, podjęte na terenie znajdującym się na obszarze chronionym.
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

Karta pracy projekt młodzieżowy. Szkolne dotleniacze

Wspólnie stwórzcie szkolny dotleniacz, czyli zielone miejsce na terenie waszej szkoły.
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

Karta pracy projekt młodzieżowy. Natura w otworku

Efektem waszego projektu młodzieżowego będzie m.in.: plener fotograficzny z wykorzystaniem aparatów otworkowych.
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

Karta pracy projekt młodzieżowy. Ekoinicjatywa

Projekt młodzieżowy związany ze zrównoważonym rozwojem i bioróżnorodnością w waszym rejonie.
Zobacz
Film lub webinarium

Polskie zwyczaje wiosenne – dobre praktyki uczenia o...

O dobrze znanych i mniej oczywistych polskich zwyczajach ludowych. Opowiadamy o obrzędach cyklu wiosennego w różnych regionach
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

Karta pracy projekt młodzieżowy. Gramy okolice

Rezultatem projektu młodzieżowego będzie spot filmowy promujący malowniczy krajobraz waszej okolicy.
Zobacz
Biblioteka materiałów

Chcesz usystematyzować swoją wiedzę z tego obszaru?

Przejdź do sekcji TEMATY