c_id10

Jak wprowadzać ocenianie kształtujące?

Informacje o materiale

Autor/-ka: Natalia Boszczyk

Data dodania: 08.10.2021

Grupa docelowa: Nauczyciele przedmiotowi, Dyrektorzy

Artykuł

Każdy nauczyciel wypracowuje swój własny styl pracy; natomiast ocenianie kształtujące to bardzo bogaty zbiór technik, strategii i gadżetów edukacyjnych. W jaki sposób połączyć wypracowane przez siebie metody z różnorodnością oferowaną przez ocenianie kształtujące? Podążając „ścieżką małych kroków” – zachowując to, co dla nas ważne, jednocześnie otwierając się na filozofię oceniania kształtującego. Stosowanie oceniania kształtującego nie musi być trudne.

1. Zadbaj o relacje i atmosferę sprzyjającą uczeniu się.

Ocenianie kształtujące to nie tylko metody i techniki, ale przede wszystkim filozofia nauczania oparta na dialogu. Dlatego zacząć warto od stworzenia „podkładu”: powiadomienia uczniów i uczennic, czym jest ocenianie kształtujące i jak będzie wyglądało jego stosowanie w praktyce. 

Warto też dopytać uczniów i uczennice o ich zdanie i oczekiwania. Budowanie relacji to proces długotrwały, ale to od niego trzeba właśnie zacząć – sprawdzą się tu wszystkie działania oparte na szacunku, empatii i na zapewnieniu poczucia bezpieczeństwa psychicznego uczniom/uczennicom. Nie zapominajmy, że naszymi sojusznikami w budowaniu relacji i sprzyjającej atmosfery są rodzice – także ich warto zapoznać z podstawami oceniania kształtującego.

Opracuj cele uczenia się i kryteria sukcesu.

Cele uczenia się i kryteria sukcesu to podstawowe pojęcia dla oceniania kształtującego: cele wskazują uczniowi/uczennicy, w jakim kierunku zmierza (podczas wykonywania zadania, podczas całej lekcji czy podczas przyswajania określonej partii materiału), natomiast kryteria sukcesu to instrukcja, w jaki sposób do tego celu dojść. Dzięki nim uczeń/uczennica wie, dokąd „idzie”
i w jaki sposób ma tam „dojść”. Ponieważ w OK stawiamy na dialog – cele i kryteria warto ustalać w dialogu
z uczniami i sprawdzać, jak je rozumieją, a następnie monitorować ich realizację. Zadbaj, by uczniowie/uczennice znali odpowiedzi na pytania: „co muszę umieć?”, „czego wymaga nauczyciel?”, „po co się tego uczę?”.

2. Organizuj wartościowe sytuacje edukacyjne.

Wartościowe sytuacje edukacyjne w rozumieniu oceniania kształtującego to takie lekcje, podczas których uczniowie mogą zaobserwować przyrost swojej wiedzy i rozwój umiejętności (czyli uzyskać dowody swojego uczenia się). W tym celu formułuj ciekawe pytania kluczowe (by wciągnąć uczniów w tok zajęć), staraj się nadbudować nową wiedzę na poprzednich doświadczeniach uczniów (co już umiecie? Co was w tym temacie interesuje?), jednocześnie pamiętaj o wydłużeniu czasu na odpowiedź uczniów (zastosuj klepsydrę) i losowym wyborze do odpowiedzi (zastosuj patyczki). Przy rozwiązywaniu zadań wykorzystać fakt, że nauka jest procesem społecznym – organizuj konsultacje w parach, pracę w grupach, dyskusje
i ocenę koleżeńską. Pamiętaj, że ocenianie kształtujące to nauczanie w dialogu, w oparciu o relacje – warto dbać, by takiego bogatego, przemyślanego i refleksyjnego dialogu było podczas zajęć jak najwięcej, bo on buduje zrozumienie poznawanych zagadnień u uczniów i uczennic.

3. Regularnie przekazuj uczniom/uczennicom informację zwrotną na temat ich procesu uczenia się.

Dzięki regularnie przekazywanej czteroelementowej informacji zwrotnej (1. Co uczeń zrobił dobrze? 2. Co należy poprawić? 3. W jaki sposób należy poprawić błędy? 4. Czym kierować się w przyszłości?) uczeń może zobaczyć swoje postępy w nauce: widzi, co już opanował, co robi dobrze, nad czym musi popracować zanim przejdzie do kolejnego etapu. To poszerzanie perspektywy ucznia znowu musi zachodzić w dialogu: warto dopytywać ucznia, jak doszedł do rozwiązań, jaki był tok jego myślenia; warto też upewnić się, w jaki sposób zrozumiał on informację zwrotną. Pamiętaj, że informacja zwrotna zawsze jest tworzona w odniesieniu do celów i kryteriów sukcesu – można powiedzieć, że te trzy elementy to „korona” oceniania kształtującego.

4. Spraw, by uczniowie/uczennice stali się autorami własnego procesu uczenia się.

Wszystkie Twoje działania prowadzić mają do tego, by uczeń potrafił uczyć się sam – by stał się autorem własnego procesu uczenia się. W tym celu wzmacniaj na każdym kroku jego poczucie wartości, buduj motywację i zaangażowanie oraz zachęcaj do samooceny – czyli dawania sobie samemu czteroelementowej informacji zwrotnej. Pamiętaj, żeby regularnie zapewniać czas na taką uczniowską autorefleksję (np. z wykorzystaniem różnorodnych technik w OK zeszycie). Nie oczekuj też, że uczeń od razu będzie samosterowny w zakresie własnej nauki – stopniowo (także w dialogu) buduj „rusztowanie” wokół procesu uczenia się: ucz tworzenia planów, wyznaczania celów nauki, monitorowania własnych postępów i świętowania sukcesów na drodze osobistego rozwoju.

Podobne materiały

Film lub webinarium

Jak prowadzić interwencję kryzysową w szkole?

Zobacz
Film lub webinarium

Moc motywacji. Naładuj samorząd uczniowski nową energią!

Zobacz
Film lub webinarium

Doświadczenie i młodość, czyli o dialogu międzypokoleniowym w...

Na szkolnych korytarzach spotykają się doświadczeni nauczyciele oraz tacy, którzy dopiero weszli do zawodu.
Zobacz
Publikacja

Zarządzanie konfliktem w szkole – ujęcie całościowe

Zobacz
Film lub webinarium

Od dostępności do zaangażowania – czyli po co...

Projektowanie dostępnego uczenia się (UDL) to nowoczesne podejście do nauczania, które pozwala tworzyć lekcje uwzględniające potrzeby wszystkich
Zobacz
Artykuł

ARTYKUŁ. Jak mówić do klasy, w której są...

Mówienie do klasy, w której są osoby z doświadczeniem migracji, wymaga wrażliwości i zrozumienia sytuacji uczennic i
Zobacz
Artykuł

ARTYKUŁ. Współpraca nauczycieli w szkole jako kluczowy element...

Jednym z elementów zmiany w szkole, który obserwujemy w ostatnich latach, jest rosnące docenianie efektu współpracy nauczycieli
Zobacz
Dobra praktyka

Dobre praktyki w zakresie zaspokajania potrzeb uczniów –...

Materiał opisuje dobre praktyki w zakresie integracji edukacyjnej na poziomie działań podejmowanych przez nauczycieli i nauczycielki.
Zobacz
Dobra praktyka

Dobre praktyki z zakresu integracji edukacyjnej – dla...

Materiał opisuje dobre praktyki w zakresie integracji edukacyjnej na poziomie działań podejmowanych przez dyrektorów i dyrektorki.
Zobacz
Artykuł

ARTYKUŁ. Konflikty w szkole. Jak nauczyciele i rodzice...

Materiał jest próbą odpowiedzi na potrzebę szukania porozumienia między nauczycielami/kami a rodzicami i opiekunami uczniów i uczennic.
Zobacz
Materiał graficzny

INFOGRAFIKA. Konflikty w szkole. Jak nauczyciele i rodzice...

Każda różnica zdań jest dobra, jeśli odpowiednio ją przepracujemy i zastanowimy się, co konstruktywnego może nieść ze
Zobacz
Film lub webinarium

Partycypacja uczniowska w edukacji kulturowej

Działania partycypacyjne są kluczowym elementem pracy ze sztuką. W ramach programu „Szkoła twórczych praktyk” eksperci edukacji kulturowej
Zobacz
Biblioteka materiałów

Chcesz usystematyzować swoją wiedzę z tego obszaru?

Przejdź do sekcji TEMATY