Projekt edukacyjny
Projekt edukacyjny (inaczej projekt uczniowski, praca , PBL) jest formą zorganizowanej pracy uczniów wokół konkretnego i rzeczywistego problemu. Podczas pracy nad projektem uczniowie zdobywają wiedzę, rozwijają umiejętności i kształtują określone postawy. Zakłada on większą swobodę i odpowiedzialność uczniów za efekty pracy niż zwykłe zadania edukacyjne, a także wymaga, aby uczniowie ze sobą współpracowali.
Projekty edukacyjne umożliwiają odniesienie wiedzy szkolnej do rzeczywistych zagadnień i problemów, uczą ważnych kompetencji społecznych, jednocześnie są sposobem na zwiększenie motywacji uczniów.
Projekty edukacyjne mogą znacząco różnić się między sobą. Można jednak wyróżnić ich dwa podstawowe typy o odrębnej charakterystyce: projekty społeczne i projekty badawcze.
14 powodów, dla których warto realizować projekty edukacyjne
Dzięki udziałowi w projektach edukacyjnych uczniowie:
- biorą sprawy w swoje ręce, uczą się indywidualnej oraz grupowej odpowiedzialności za podejmowane przez siebie decyzje,
- robią coś ekscytującego i angażującego emocjonalnie, co podnosi ich motywację do nauki i zaangażowanie,
- kształtują partnerską relację z nauczycielem, opartą na wsparciu, motywacji i konsultacji, nie na rozkazie i ocenie,
- rozwijają umiejętność pracy w grupie, w tym wspólnego podejmowania decyzji i dążenia do ustalonych celów, dzielenia się różnorodnymi rolami i zadaniami, uczą się budowania zaufania, dbania o atmosferę i motywację w zespole,
- rozwijają umiejętności komunikacyjne, w tym uważnego słuchania, akceptacji różnic opinii, kompromisów, konstruktywnego przekazywania swojej perspektywy, tworzenia komunikatu dostosowanego do profilu odbiorcy,
- rozwijają kreatywność i umiejętność rozwiązywania problemów,
- rozwijają umiejętności organizacji i planowania swojej pracy, zarządzania zasobami i czasem,
- uczą się dostosowywać podejmowane cele do swoich umiejętności, motywacji, potrzeb,
- uczą się samodzielności w decyzjach i działaniu,
- uczą się społecznej wrażliwości i odpowiedzialności, zyskują poczucie własnej istotności i mocy sprawczej,
- uświadamiają sobie, jak ważne są kompetencje i doświadczenia, nie tylko wiedza,
- obserwują to, co wychodzi im dobrze i jest ich mocną stroną, a także swoje słabsze strony, nad którymi mogą pracować; zauważają, że każdy w zespole jest inny
- uczą się na błędach i sukcesach, eksperymentując z wieloma ścieżkami,
- uczą się sami oceniać swoje działania, mimo, że nie ma klucza poprawnych odpowiedzi.
Projekty także:
- uczą systematyczności, planowania i zarządzania sobą,
- są dobrym narzędziem do wspierania interdyscyplinarności, a poprzez to wspierają także współpracę nauczycieli i wzajemną wymianę doświadczeń,
- rozwijają kompetencje proinnowacyjne takie jak współpraca, rozwiązywanie problemów, samodzielność myślenia, zarządzanie sobą i liderstwo.
Realizacja projektów edukacyjnych sprzyja rozwojowi nauczyciela poprzez przygotowanie do pracy metodą projektu oraz samo doświadczenie realizacji projektu. Nauczyciele poznają atrakcyjne narzędzia i techniki do pracy m.in. zespołowej, kreatywnej i projektowej z uczniami, które mogą wykorzystywać na lekcjach. Zdobywają kompetencje, przede wszystkim związane z facylitacją i moderacją procesów grupowych oraz inspirowaniem, motywowaniem i aktywizowaniem uczniów. Sprawdzają się lub osadzają w roli osoby wspierającej uczniów w podążaniu za własnymi potrzebami, pomysłami i wyborami.
Prawdopodobnie największym wyzwaniem dla nauczyciela prowadzącego uczniów przez projekt jest wyważenie między ingerencją a wycofaniem. Jego rolą nie jest ani pozostawianie uczniów samych sobie, ani ciągłe wpływanie na zmiany w projekcie. Uczniom należy dać zaufanie i dostosowane wsparcie, które pomoże im podejmować samodzielnie, świadomie decyzje oraz działania. Kluczowa jest szczera wiara w uczniów.
Docelowo nauczyciel pełni przede wszystkim rolę facylitatora procesów grupowych. Jest więc osobą neutralną, poza projektem, ale tworzy przestrzeń, która usprawnia znalezienie przez uczniów ich własnych odpowiedzi na kolejne pytania.
Nauczyciel
- planuje projekt i jego realizację,
- organizuje uczniom czas i przestrzeń w szkole na pracę nad projektem,
- daje uczniom przestrzeń do samosterowności, jednocześnie wspiera ich, konsultuje i motywuje,
- przedstawia uczniom możliwość realizacji projektu, zachęca do zaangażowania się i inspiruje do działania,
- pomaga uczniom określić ważne dla nich problemy i poszukiwać odpowiedzi na postawione pytania,
- daje uczniom narzędzia i moderując proces, wspiera ich w skonkretyzowaniu celu i wizji projektu,
- prowadzi uczniów przez proces planowania działań w projekcie, od przełożenia wizji projektu na konkretne zadania do wykonania, przez ułożenie ich w czasie i podzielenie się odpowiedzialnością za nie,
- asystuje uczniom w zarządzaniu zasobami grupy i pozyskiwaniu tych zasobów z zewnątrz,
- stawia kluczowe pytania, służy konsultacją z perspektywy osoby doświadczonej i w sposób życzliwy przedstawia ewentualne wątpliwości czy obawy, pozostawiając przestrzeń do ostatecznych decyzji uczniom,
- motywuje ich, przypomina o koniecznych krokach, zachęca do bieżącego ewaluowania postępów, konsultuje i wspiera w rozwiązywaniu problemów.
- świętuje z uczniami sukcesy i porażki, zachęca ich do refleksji nad wnioskami z zespołowej realizacji projektu oraz wspólnie z nimi podsumowuje proces.
Uczniowie:
- dowiadują się z czym wiąże się realizacja projektu i decydują się na udział w nim,
- zastanawiają się nad wyborem tematu lub problemu,
- wymyślają, co mogą zrobić, by odpowiedzieć na wybrany,
- precyzują swoją wizję i określają osiągalne cele,
- określają zasoby niezbędne do pozyskania i wyznaczają działania potrzebne do realizacji celu,
- dyskutują i wyznaczają cele projektu i docelowe efekty poszczególnych zadań, współodpowiedzialnie przestrzegając ich realizacji.
- planują realizację działań w czasie i dzielą się nimi w grupie,
- realizują wyznaczone zadania,
- współpracują, by realizować zaplanowane zadania i osiągnąć swoje cele,
- w trakcie realizacji projektu reagują na konieczność zmian i wspólnie rozwiązują problemy na spotkaniach zespołu,
- celebrują sukcesy i wyciągają wnioski z przebiegu i efektów projektu.
