Przestrzeń w praktyce
Badania i praktyka pokazują, że dobrze zrealizowana zmiana przestrzeni szkolnej może mieć ogromnie pozytywny wpływ na rozwój i uczenie się uczniów, warunki pracy nauczycieli, czy funkcjonowanie całej społeczności szkolnej.
Pojawia się pytanie od czego zacząć? co jest najważniejsze? co należy koniecznie uwzględnić i o czym pamiętać?
Poniżej przedstawiamy garść ważnych inspiracji i pomocnych praktycznych wskazówek.
Funkcjonalność i elastyczność
- unikaj monofunkcyjnych przestrzeni wspólnych, które trudno przearanżować
- wprowadzaj pomysłowe schowki wpisane w przestrzeń szkoły, by zminimalizować liczbę pomieszczeń-przechowalni
- pamiętaj o połączeniu przestrzeni edukacji, rekreacji i komunikacji na korytarzach
- wprowadzaj elementy mobilne i przesuwane, które umożliwiają łatwą zmianę układu przestrzeni, np. ruchome ścianki i kurtyny; modułowe stoliki, siedziska
- projektuj rozwiązania interaktywne, w których użytkownik każdorazowo współdecyduje o przestrzeni, personalizuje ją
Lokalność
- otwieraj szkołę na społeczność lokalną: oznaczać to może np. wykorzystanie przestrzeni wspólnych (np. biblioteka, teren sportowy, stołówka) po godzinach pracy szkoły
- pamiętaj, że plac wejściowy może być miejscem aktywności lokalnej, przyjaznym punktem , zapraszającym do spędzania tam czasu
- wykorzystuj lokalne materiały lub nawiązuj w swoim projekcie do historii i tradycji miasta czy dzielnicy
- patrz na przestrzeń okolicy szkoły jako element życia placówki, np. młodzież wychodząca na lekcjach do okolicznego parku, opiekująca się lokalnym ogrodem społecznościowym
Otwartość
- wprowadzaj w jak największym stopniu światło dzienne: okna w korytarzach, okna dachowe; przeszklone wejścia i ściany
- uwzględniaj przestronne przestrzenie rekreacji z różnymi strefami i funkcjami
- twórz otwartą, reprezentacyjną recepcję zamiast „śluz” i ciasnych labiryntów przy wejściu do szkoły: wejście jako miejsce, które wysyła komunikat o klimacie szkoły, dlatego powinno kojarzyć się z przestrzenią, oddechem, otwartością
- pamiętaj o dostępności – ogromnie ważne jest dostosowanie budynku do potrzeb osób z niepełnosprawnościami i innych grup, które zwykle doświadczają barier w dostępie do miejsc i usług
- otwieraj szkołę na zieleń lub na zewnętrzne przestrzenie rekreacji
Uczenie się i relacje
- projektuj przestrzenie także z myślą o rodzicach, np. strefa oczekiwania, pokój dla rodziców
- stosuj jasną kolorystykę, minimalistyczne podejście do dekoracji, dzięki czemu budynek jest przestronny, nie przytłacza użytkowników
- pamiętaj, że elementy architektury lub informacji wizualnej (tablice, piktogramy) mają funkcję edukacyjną
- twórz przestrzeń edukacyjną nie ograniczającą się do pracowni i sal zajęciowych, ale wychodzącą na korytarze (np. kącik czytelniczy, kącik gier), do strefy rekreacji, odpoczynku, komunikacji
- zapewnij układ przestrzenny sprzyjający nawiązywaniu relacji i uczeniu się w zespołach i grupach, np. okrągłe blaty stolików, mobilne meble, sprzęt sportowy do zajęć grupowych, przytulne kąciki do rozmów
Ekologia
- pamiętaj, że zielony, zadbany i funkcjonalnie urządzony teren wokół szkoły, może być wykorzystywany jako miejsce rekreacji, edukacji, a nie tylko jako element zwiększający estetykę
- nie zapomnij o zieleni we wnętrzu szkoły: ściany zieleni, wewnętrzne ogrody lub atrium
- pamiętaj o lokalnych gatunkach roślin, które nie mają negatywnego wpływu na środowisko, zasoby wody itp.
- stosuj naturalne materiały, wprowadzaj rozwiązania promujące recycling, segregację śmieci, kompostowanie w szkole
- wykorzystuj maksymalnie światło dzienne, by zmniejszyć zużycie energii
- stosuj wytrzymałe, odporne na zniszczenie materiały, co ogranicza koszty środowiskowe przez rzadsze remonty i wymianę wyposażenia
Przyjazna estetyka
- dobieraj kolory i materiały o stonowanych barwach, ale z akcentami kolorystycznymi pobudzającymi aktywność. Głównie jasne barwy, kolory intensywne i ciemne sprawdzają się przy podkreśleniu detali architektonicznych lub w strefach aktywnych
- stosuj jak najprostsze, oszczędne i naturalne elementy wykończenia, uwydatniające szlachetności faktury i naturalnych kolorów zastosowanych materiałów i wyposażenia
- pamiętaj, że dobrze zaprojektowane rozwiązania estetyczne,powinny v służyć nie tylko dekoracji, ale też pełnić funkcje użytkowe
Przykłady re-aranżacji wnętrz w szkołach
W programie „Szkoła dla innowatora” szkoły (dyrektor, nauczyciele oraz uczniowie zaplanowali – przy wsparciu eksperta-praktyka – re-aranżację przestrzeni szkolnej, w taki sposób by sprzyjała ona rozwojowi kompetencji proinnowacyjnych uczniów i uczennic.
Szkoła Podstawowa nr 51 im. Ludwika Zamenhofa w Białymstoku
Zdjęcie przedstawia warsztatownię w szkole podstaowej w Białymstoku urządzoną w drewnie, barwy naturalne, porządek, brak zbędnych sprzętów.
Szkoła Podstawowa im. Adama Mickiewicza w Binczarowej
Zdjęcie przedstawia klasę w szkole podstawowej w Binczarowej, krzesła i stoły ruchome, kolorowe, łatwe do dowolnego ustawienia.
Zespół Szkolno-Przedszkolny im. Marii Konopnickiej w Kamienicy
Zdjęcie przedstawia kącik wypoczynku i zabawy w szkole w Kamienicy, kanapy, plansze do gry, wspólny wypoczynek, relacje, dobrostan.
Zdjęcie przedstawia kącik wyciszenia w szkole w Kamienicy. Wiszące hamaki to miejsce, gdzie można odpocząć i odizolować się od hałasu.
Szkoła Podstawowa nr 51 im. Jana Pawła II w Lublinie
Zdjęcie przedstawia salę z meblami do swobodnego ustawiania w szkole podstawowej w Lublinie. Krzesła, siedziska i poduchy pozwalają dowolnie organizować pracę w klasie.
Szkoła Podstawowa nr 3 im. Jana Pawła II w Mińsku Mazowieckim
Zdjęcie przedstawia salę w szkole podstawowej w Mińsku Mazowiecki. Poduszki można dowolnie układać, jest przestrzeń do wspólnej pracy w parach i grupach.
Szkoła Podstawowa nr 1 im. Armii Krajowej w Ostródzie
Zdjęcie przedstawia kącik do wyciszenia w szkole podstawowej w Ostródzie. Specjalne konstrukcje pozwalają odciąć się od hałasu, innych osób, wyciszyć.
Szkoła Podstawowa nr 1 im. Janusza Korczaka w Szprotawie
Zdjęcie przedstawia korytarz w szkole podstawowej w Szprotawie. Zieleń nawet jako fototapeta pozwala poprawić samopoczucie uczniów.
